เรื่อง/ภาพ : เบียร์ เกษตรก้าวไกล
ใกล้เข้ามาทุกที สำหรับงานพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ณ พระเมรุมาศจำลองและซุ้มถวายดอกไม้จันทน์ประจำแต่ละจังหวัด ในวันที่ 26 ตุลาคม พ.ศ.2560
สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร ยังทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างพระเมรุมาศจำลอง รัฐบาลจึงได้ดำเนินการจัดสร้างพระเมรุมาศจำลอง ทั่วประเทศรวม ๘๕ แห่ง โดยจัดสร้างในส่วนภูมิภาค ๗๖ แห่ง ส่วนกรุงเทพมหานครและปริมณฑลตั้งอยู่ที่ต่างๆ
ชาวไทยหลายคนมีความกังวลใจ อยากทำวันนั้นให้ดีที่สุด วันนี้ “เกษตรก้าวไกล” จึงเริ่มออกเดินทางแต่เช้าตรู่ มุ่งหน้าสู่เมืองพระปฐมเจดีย์เสียดฟ้า เพื่อไปพูดคุยและเยี่ยมชมแปลงปลูกดอกดาวเรือง จำนวน 100,000 ต้น พร้อมร่วมนำต้นดาวเรืองมาจัดตกแต่งบริเวณพระบรมราชานุสาวรีย์ รัชกาลที่ 9 เพื่อเตรียมจัดสถานที่สำหรับพิธีบำเพ็ญกุศลทักษิณานุประทานและพิธีถวายดอกไม้จันทน์ เนื่องในการพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร
พระเมรุมาศจำลอง สามพราน นครปฐม
ช่วงเวลาสายๆ แดดอ่อนเริ่มทำงาน เราก็มาถึง โรงเรียน ภ.ป.ร.ราชวิทยาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ์ เป็นสถานที่สำหรับพิธีบำเพ็ญกุศลทักษิณานุประทานและพิธีถวายดอกไม้จันทน์ อำเภอสามพราน จ.นครปฐม โดยจัดบริเวณพระบรมรูปของในหลวงราชการที่ 9 ซึ่งพระบรมรูปนี้ ได้รับพระบรมราชานุญาติให้สร้างเป็นองค์ที่ 3 ของโลกก็ว่าได้ งานนี้เราจึงขออธิบายสั้นๆว่าพระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๙ ฉลองพระองค์ “จอมทัพไทย” สูง ๒.๓๐ เมตร
ปัจจุบันมีเพียง ๓ แห่งในโลกเท่านั้น คือ
๑.ประดิษฐานอยู่ ณ วัดไทยกุสินาราเฉลิมราชย์ เมืองกุสินาคาร์ รัฐอุตตรประเทศ ประเทศอินเดีย
๒.ประดิษฐานอยู่ ณ พระบรมมหาราชวัง กรุงเทพฯ ประเทศไทย
๓.ประดิษฐานอยู่ ณ โรงเรียน ภ.ป.ร.ราชวิทยาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ์ อ.สามพราน จ.นครปฐม ประเทศไทย
ต้องบอกว่าสมาคมนักเรียนเก่า ภ.ป.ร.ราชวิทยาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ์ ต่างก็ภาคภูมิใจที่ได้เป็นส่วนหนึ่งของอำเภอสามพราน จ.นครปฐม เริ่มตั้งแต่วันที่ 5 สิงหาคม 2560 แล้ว ซึ่งถือเป็นเสาหลักในการดำเนินงานทั้งหมด ทั้งออกแบบ ตกแต่งประดับตั้งแต่เริ่มต้นจนถึงจบสิ้นพิธีถวายดอกไม้จันทน์
มานครปฐมคราวนี้ เรามีโอกาสได้พูดคุยกับ นายภวพล ชินฮะง้อ กรรมการสมาคมนักเรียนเก่า ภ.ป.ร.ราชวิทยาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ์ เล่าว่า ได้วางแผนออกแบบตกแต่งสถานที่ ได้รับความอนุเคราะห์ข้อมูลต่างๆจากกรมวิชาการเกษตร ช่วยสนับสนุนข้อมูล ตั้งแต่วิธีการปลูก โดยเริ่มเพาะกล้า จำนวน 1 แสนต้น ถึงแม้ไม่มีประสบการณ์มาก่อน แต่นับว่าโชคดีที่กรมวิชาการเกษตรได้เข้ามาแนะนำตั้งแต่สายพันธุ์ วิธีการดูแลต้นสวยงามและสมบูรณ์
เริ่มต้นไปด้วยกัน
การปลูกดาวเรืองแสนต้น ถือเป็นเรื่องยากมาก โดยเฉพาะมือใหม่อย่างพี่ภวพลและทีมงาน แต่งานนี้ไม่ได้โดดเดี่ยวอย่างที่คิด เนื่องจากมีหลายภาคส่วน ทั้งครูและนักเรียนเก่า พร้อมกำลังพลจากนายสิบศูนย์ฝึกกองบัญชาการตำรวจแห่งชาติ และทหารจาก พัน.ร.มทบ 11 ที่เป็นหลักทำมาตั้งแต่เริ่มต้น เพราะในทุกวันจะไม่ได้หยุด เรียกว่าต้องทำงานตลอดเวลา
พี่ภวพล บอกเล่าด้วยแววตาซึ้งใจ เพราะหลังจากที่ประชาชนและชุมชนข้างเคียงทราบข่าว ต่างก็สลับกันเข้ามาช่วย ส่วนใหญ่ช่วยเรื่องแรงงานเป็นหลัก ทุกคนเต็มร้อยเพื่อให้ออกมาสมบูรณ์ ทั้งหมดดำเนินการโดยสมาคมนักเรียนเก่า ซึ่งพี่เขาก็ได้ย้ำมาว่าไม่อยากให้เป็นเรื่องการบริจาค เน้นขอแรงงานอย่างเดียว โดยเริ่มเพาะกล้าตั้งแต่วันที่ 5 สิงหาคม เป็นต้นมา เพราะดาวเรืองจะใช้ระยะเวลาในการออกดอก 60 วัน จึงนับถอยหลังลงไป เผื่อเหลือเผื่อขาด
“ดาวเรืองที่ใช้ปลูกเป็นสายพันธุ์ซอฟเวอร์เรน (Sovereign) เป้าหมายเพื่อให้ดาวเรืองมีขนาดใหญ่ สีเหลืองทอง ใช้ประมาณ 50,000-60,000 ต้น แต่ปลูกเป็นแสน เผื่อเหลือเผื่อขาด และตรงจำนวนที่เหลือ เราไม่คิดว่าเป็นปัญหา เพราะดอกไม้ นำไปประดับตรงไหนก็สวย เพราะฉะนั้นในลานที่จัดงานทั้งหมด ทั้งบริเวณหน้าพระบรมราชานุสาวรีย์พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 5 และหน้าพระบรมฉายาลักษณ์รัชกาลที่ 9 จะประดับอย่างงดงาม” พี่ภวพลเล่า
ความพิเศษของดาวเรือง ซอฟเวอร์เรน ก็คือ มีดอกสีเหลือง กลีบดอกซ้อนกันแน่น สวยงาม ดอกมีขนาดประมาณ 10 ซม. เป็นดาวเรืองที่มีถิ่นกำเนิดอยู่ทางตะวันตกเฉียงใต้ของทวีปอเมริกา ลำต้นสูงตั้งแต่ 10-40 นิ้ว ดอกสีเหลือง ส้ม ทอง และขาว กลีบ ดอกซ้อนกันแน่น
ภูเขาทอง งดงามสมพระเกียรติ
หลังจากรู้ความพิเศษของดาวเรืองกันไปแล้ว หลายคนคงอยากทราบคอนเซ็ปต์กันคร่าวๆแล้วใช่มั้ยคะ ไปฟังจากปากพี่ภวพลกันเลยค่ะ
“รูปแบบการจัดประดับดาวเรืองบริเวณพิธี คอนเซ็ปต์คืออยากให้พระบรมรูปท่านยืนอยู่บนภูเขาทอง จึงเลือกพันธุ์ดาวเรืองที่เป็นเหลืองทอง จากตอนนี้จะเห็นว่านอกจากดาวเรืองแล้วยังมีกล้วยไม้ จากสมาคมกล้วยไม้ไทยในเขตภาคกลางช่วยสนับสนุน เลือกใช้กล้วยไม้พันธุ์สีเหลือง โดยภาพรวมทั้งหมดเปรียบเสมือนพระองค์ท่านยืนประทับอยู่บนภูเขาทอง” พี่ภวพลเอ่ย
นี่ก็คือรูปแบบที่ทุกคนอยากให้เกิดขึ้น โดยข้อกำหนดจากส่วนกลางจะเป็นเรื่องซุ้มพระบรมฉายาลักษณ์ ในการประกอบพิธี ซึ่งการจัดสถานที่ของแต่ละแห่ง แต่ละจังหวัดจะไม่เหมือนกัน เพราะเปิดกว้างและให้อิสระเต็มที่ ภาพรวมให้อยู่ในความเรียบร้อย สมพระเกียรติมากที่สุด ทว่าสถานที่ก็มีข้อจำกัดเรื่องความกว้างขวางอยู่บ้าง สามารถรองรับประชาชนประมาณหนึ่งหมื่นคน เนื่องจากต้องทำตามขั้นตอนและพิธีการซึ่งมีรูปแบบเหมือนกันทั่วประเทศตามรัฐบาลกำหนด พร้อมเปิดกว้างให้ทุกคนสามารถเข้าถวายดอกไม้จันทน์ได้หมด
อุปสรรคและการดูแลดาวเรือง
อย่างที่บอกไว้ข้างต้นว่าการปลูกดาวเรืองแสนต้นล้านดอกไม่ใช่เรื่องหมูๆ แม้จะไม่ถนัด แต่ด้วยความตั้งใจเต็มร้อย ทุกคนจึงเดินหน้าไม่ถอย และเมื่อเริ่มปลูกจึงเห็นปัญหา อันดับแรกคือสถานที่ปลูกเป็นแปลงที่ไม่สามารถควบคุมอะไรได้ ทำให้มีตั้งแต่โรคและแมลง หอยทาก ซึ่งเป็นอุปสรรคใหญ่ เชื่อว่าหลายท่านต้องเจอเช่นกัน แต่ปัญหานี้ทุกคนทราบมาก่อนอยู่แล้ว ก่อนลงแปลงจึงได้ฉีดยากำจัด ซึ่งถือว่าได้ผล 90%
พี่ภวพลยังบอกอีกว่า เมื่อพบว่าอุปสรรคในการดูแลมีมาก จึงปรึกษาสอบถามจากผู้รู้ ผู้เชี่ยวชาญ เพื่อช่วยกันดูแล จนออกดอกเหลืองงดงามดังภาพข้างต้น
“ปัญหาที่ตามมาหลังจากลงแปลงคือโรคแมลง หนอนผีเสื้อ ทุกอย่าง ซึ่งในแต่ละขั้นตอน มันเป็นช่วงระยะที่ต้องให้ปุ๋ย เบื้องต้นต้องมีการเด็ดยอด ช่วงเด็ดยอดดอกยังไม่ออก เราจะต้องให้ปุ๋ยยูเรีย ผสมกับสูตร 16 เพื่อให้ต้นแข็งแรง เพราะการปลูกในสถานที่เปิดเช่นนี้ สิ่งที่ควบคุมไม่ได้คือ อากาศ ช่วงที่ผ่านมา ฝนตกค่อนข้างเยอะ ลมแรงมาก ถ้าต้นไม่แข้งแรง จะต้านทานลมไม่อยู่ จึงเริ่มบำรุงต้น หลังออกดอก ต้นค่อนข้างสมบูรณ์ จากนั้นก็เริ่มแทงตาดอก บำรุงฐานดอกให้ใหญ่ เพื่อให้ดอกเบ่งบานอย่างที่เห็น ก็ถือว่าดอกใหญ่พอสมควร”
ในขณะนี้ได้เริ่มย้ายต้นดาวเรืองทั้งหมดที่มีอยู่ในแปลง แสนต้นกว่าล้านดอก เพื่อไปประดับสถานที่บริเวณพระบรมรูปของในหลวงรัชกาลที่ 9
ค่าใช้จ่าย
“ค่าใช้จ่ายตอนนี้ สำหรับการปลูกดาวเรืองประมาณหนึ่งล้านบาท ค่าแรงไม่มี เป็นจิตอาสาเข้ามาช่วย ทั้งนักเรียนเก่าและใหม่ ซึ่งค่าดำเนินการต่างๆ ค่าอาหาร เราก็ต้องจัดข้าวปลาอาหารเลี้ยง เพราะทุกคนมานั่งอยู่กับแดดอย่างนี้ 2 เดือน และจะสังเกตเห็นว่าเราใช้ไม้ตะเกียบค้ำประมาณ 40,000-50,000 คู่ เพื่อค้ำต้นให้ตรง ทุกอยางก็มีต้นทุน”
เงื่อนไขที่ไม่ปลูกสถานที่ภายนอก เพราะติดขัดเรื่องของค่าขนส่ง เรื่องของการลำเลียงจะเกิดความเสียหาย หากปลูกใกล้ๆ เช่นนี้ สภาพทุกอย่างพร้อม แสงแดดพอดี เนื่องจากดาวเรืองส่วนใหญ่ต้องการช่วงแสงระยะยาวมากกว่า 6-7 ชม. เรื่องน้ำก็พร้อมและใกล้ที่สุด
“ขณะนี้อยู่ในช่วงที่ลำเลียงไปประดับสถานที่ เราเริ่มทยอยนำไปประดับตามแบบที่ออกแบบไว้ เพราะว่าใช้เวลาค่อนข้างมากในการเคลื่อนย้าย เมื่อต้นออกดอกแล้ว การเคลื่อนย้ายจึงลำบากมาก ต้องคอยประครองไม่ให้เสียหาย” พี่ภวพลเล่า
แสนต้นล้านดอก รวมใจเป็นหนึ่ง
ดาวเรืองแสนต้นล้านดอกที่เราจะได้เห็นพร้อมกันในวันที่ 26 ตุลาคมนี้ ต้องบอกว่าแลกมาด้วยแรงกายแรงใจของคนไทยที่รักในหลวงรัชกาลที่ 9 เช่นเดียวกัน ไม่ว่าจะฝนตกแดดแรงแค่ไหน ทุกคนก็ยังเดินหน้าช่วยกันขนย้ายต้นอย่างแข็งขัน
คุณสิริชัย โปราณานนท์ ชายกลางคน วัย 50 ปี หรือที่หลายคนเรียกว่า “พี่ชัย” ประชาชนคนไทยที่สมัครใจเข้ามาเป็นส่วนหนึ่ง ตั้งแต่เริ่มลงกล้า เพาะเมล็ด งานนี้พี่ชัยบอกว่าจะทำให้เต็มที่
“เริ่มทำตั้งแต่ลงกล้า เพาะเมล็ด รู้สึกอยากทำ อยากเข้ามาช่วย เหนื่อยก็ไม่เป็นไร เพราะทุกคนก็เหนื่อยเหมือนกัน ไม่รู้สึกว่ายากลำบาก เพราะทำด้วยใจ และจะทำให้เต็มที่” พี่ชัยพูดขณะที่สองมื้อก็ถือต้นดาวเรืองไว้ และค่อยๆวางอย่างเบามือ จากนั้นใช้ไม้ตะเกียบค้ำยันต้นไว้ให้มั่นคง ก่อนจะหันมายิ้มอย่างยินดี
การเดินหน้าของทุกคนที่นี่ เกิดจากหัวใจที่รักในสิ่งเดียวกัน พลังใจที่เอ่อร้นอยู่ในเวลานี้ เห็นทีจะมีมากกว่าดาวเรืองล้านดอกซะแล้ว…
สำหรับใครที่อยากเป็นส่วนหนึ่งก็ตรงดิ่งไปที่โรงเรียน ภ.ป.ร.ราชวิทยาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ์ ได้ทันที โดยในวันที่ 26 ตุลาคม 2560 เวลา 09.00-16.30 น. เริ่มถวายดอกไม้จันทน์ ช่วงแรก และเวลา 16.30–18.30 น. ประชาชนหยุดถวายดอกไม้จันทน์ เพื่อเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาทรับเสด็จ และร่วมพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช เวลา 18.30–22.00 น. เริ่มเปิดให้ประชาชนเข้าร่วมถวายดอกไม้จันทน์ ช่วงที่สอง
ขอบคุณทีมงาน “วังขนาย” ที่พาเราไปพบเรื่องราวดีๆที่เกิดขึ้นภายใต้ร่มพระบารมี
