สมเกียรติ พงศาปาน หรือที่คนรู้จักต่างเรียกขานว่า “โกเกียรติ” เป็นเกษตรกรคนรุ่นใหม่ที่ใช้เวลาจากงานประจำในช่วงวันหยุดสัปดาห์มาทำเกษตร ด้วยการใช้พื้นที่ว่างข้างบ้านตั้งอยู่ที่บ้านท่าฉ้อหรือบ้านตรอกเหรียง ตำบลปันแต อำเภอควนขนุน จังหวัดพัทลุง โทร. 08-1970-9836 ประมาณ 2 งาน ปลูกผักพื้นบ้านภาคใต้หลากหลายชนิด สามารถสร้างรายได้เสริมให้อย่างน่าสนใจ
ในทุกเช้า ผักพื้นบ้านกินใบหลากชนิด ไม่ว่า ชะมวง ลูกฉิ่งชุมพร(กินลูกอ่อน) ชะอม มะกอกบ้าน มะม่วงหินพานต์ มันปู กระโดน และอื่นๆ จะถูกเก็บและส่งให้กับพ่อค้าที่เข้ามารับซื้อถึงที่สวน รวมทั้งร้านขนมจีนในหมู่บ้าน
“พื้นที่ทั้งหมดมีประมาณ 5 ไร่ครับ แต่ก่อนนี้ปลูกยางพาราเป็นหลัก พอหมดอายุจึงโค่นและปรับเปลี่ยนมาทำเกษตรผสมผสานภายใต้หลักเศรษฐกิจพอเพียง แบ่งพื้นที่ส่วนหนึ่งประมาณ 4 ไร่ ปลูกฝรั่งพันธุ์กิมจูจำนวน 400 ต้น ส่วนพื้นที่ที่เหลืออีกประมาณ 1 ไร่ เป็นที่อยู่อาศัยและปลูกพืชผักพื้นบ้านหลากชนิด รวมถึงขุดบ่อเลี้ยงปลากินพืช”
“ผมนั้นงานหลักรับราชการ เสาร์-อาทิตย์มีเวลาว่างเลยทำเกษตรเสริม…ตอนนี้เป็นแค่เกษตรกรสมัครเล่นแต่ใจรักครับ ทำไปเรื่อยๆ ก่อน ทำไว้เพื่ออนาคตครับ เพราะอีก 7 ปีจะเกียณอายุราชการ จะได้มีรายได้จากสวนมาช่วยเสริมอีกทาง”
ในส่วนของแรงงานที่ดูแลภายในส่วนนั้น นอกเหนือจากแรงงานในครอบครัวแล้ว อีกส่วนหนึ่งโกเกียรติจะจ้างแรงงานจากคนในหมู่บ้านมาช่วย เช่น การมาช่วยห่อฝรั่งจะมีอัตราจ้างค่าแรงอยู่ที่ประมาณลูกละ 70 สตางค์
สำหรับเงินทุนที่นำมาใช้ภายในสวนตั้งแต่การปรับพื้นที่ จัดต้นพันธุ์ ซื้อปุ๋ยซื้อยานั้น ส่วนหนึ่งได้รับการสนับสนุนสินเชื่อจากธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร หรือ ธ.ก.ส.ของเรานี่เอง
โกเกียรติบอกว่า สำหรับผักพื้นบ้านกินใบนั้น ปัจจุบันนี้การเก็บจากธรรมชาติเริ่มมีน้อยไม่เพียงพอกับความต้องการของตลาด จึงมองว่า ถ้าสามารถปลูกและเก็บใบเก็บยอดจำหน่ายน่าจะเป็นช่องทางที่สร้างรายได้ให้เป็นอย่างดี
“ตอนนี้ต้องขยายเพิ่มครับ เพราะปริมาณที่ผลิตได้ไม่เพียงพอกับความต้องการ ล่าสุดผมเพิ่มลงต้นมะม่วงหิมพานต์แซมไปในร่องสวนฝรั่งเพิ่มอีก 300 ต้น…เน้นตัดใบกินยอดทั้งหมดครับ”
ตลาดผักพื้นบ้านอยู่ที่ไหนบ้าง?
“มาภาคใต้จะสังเกตเห็นว่า ร้านอาหารโดยทั่วไปนั้นต่างจะนิยมผักพื้นบ้านเป็นผักแกล้มไว้ให้ทานคู่กับแกงเผ็ดๆ น้ำพริก คู่กับขนมจีน ตรงนี้จึงทำให้มีความต้องการผักพื้นบ้านเพิ่มมากขึ้น และที่สำคัญ ผักพื้นบ้านส่วนใหญ่นั้นจะเป็นผักที่ปลูกในท้องถิ่น ปลูกแบบปลอดสารพิษ เก็บสด ทำให้ยิ่งกินยิ่งอร่อยเป็นที่ชื่นชอบของทุกคน จึงทำให้ต้องมียอดผักเก็บส่งขายทุกวัน เพราะตลาดต้องการต่อเนื่อง อย่างที่ผลิตได้ทุกวันนี้จะส่งขายให้กับแม่ค้าเฉพาะในจังหวัดพัทลุงจังหวัดเดียว ยังไม่ได้ขยายไปจังหวัดอื่นเลย”
ผักพื้นบ้านชนิดไหนที่ได้รับนิยม “จากประสบการณ์ของผมเองพบว่า ที่นิยมรับประทานกันมาก คือ ยอดมะกอก มาเป็นอันดับหนึ่ง รองมาได้แก่ ยอดมะม่วงหิมพานต์ ยอดมันปู เป็นต้น ”
“สำหรับมุมมองผมแล้วตอนนี้ขอให้มียอดผักออกขายเถอะ ความต้องการมีตลอดเวลา ปลูกแล้วไม่ต้องกลัวว่าขายไม่ได้อย่างแน่นอน เพราะนอกจากออร์เดอร์ที่สั่งซื้อของพ่อค้าแม่ค้าที่นำไปจำหน่ายต่อแล้ว อีกออร์เดอร์ที่พบว่ามีความน่าสนใจ นั่นคือ ในการจัดงานต่าง ๆ เช่น งานศพ หรืองานบุญต่าง ๆ จะนิยมทำอาหารเลี้ยงแขก ซึ่งมีความต้องการใช้ผักพื้นบ้านไปเป็นผักแกล้มกับแกงเผ็ด ขนมจีน หรือน้ำพริกก็แล้วแต่ ที่ผ่านมามีผู้เข้ามาสั่งไปใช้งานในแบบนี้ต่อเนื่อง งานละ 1,000 – 3,000 บาท แล้วแต่ขนาดของงานที่จัด”
โกเกียรติ บอกอีกว่า ยอดผักพื้นบ้านจะสามารถเก็บขายได้ทุกวัน มีรายได้ตั้งแต่ละ 100 – 500 บาท เดือนหนึ่งรวมแล้ว รายได้เสริมจากผักเหล่านี้ก็หลายพันบาท เรียกว่า เพียงพอเป็นค่ากับข้าวในบ้านได้อย่างสบาย ๆ
หลักการปลูกและตัดยอดผักพื้นบ้าน…
สำหรับพันธุ์ผักพื้นบ้านที่นำมาปลูกในสวนของโกเกียรตินั้น ส่วนมากแล้วต้นพันธุ์จะสั่งซื้อมาจากร้านจำหน่ายพันธุ์ไม้ที่อำเภอนาสาร จังหวัดสุราษฏร์ธานี การปลูกผักพื้นบ้านกินใบนั้น โกเกียรติบอกว่า ในส่วนของระยะปลูกจะเน้นแบบระยะชิด ด้วยเป้าหมายสำคัญคือ ต้องการเก็บยอด ไม่ใช่เก็บผล ดังนั้นการปลูกในระยะชิดจะดีที่สุด
“อย่างต้นมะม่วงหิมพานต์ ผมจะใช้ระยะปลูกห่างประมาณ 2 เมตร”
“ข้อดีอีกอย่างคือ ยิ่งตัดยิ่งแตกครับ จะมียอดทะยอยออกมาให้เราตัดขายได้อย่างต่อเนื่อง ไม่ต้องกลัวว่าหมด”
สำหรับการตัดยอดผักพื้นบ้านที่ปลูกเพื่อจำหน่ายนั้น โกเกียรติ บอกว่า ขอเพียงให้เป็นยอดอ่อนสามารถตัดขายได้หมด โดยตัดส่วนยอดมาแล้วก็นำไปตัดแต่งและเข้ากำให้สวยงามอีกทีหนึ่งก่อนส่งจำหน่าย
“เราจะขายเป็นกำครับ อย่างมันปู กำหนึ่งจะมียอดประมาณ 20 – 30 ยอด ขายกำละ 4 บาท” โกเกียรติ กล่าว
นอกจากความต้องการยอดผักพื้นบ้านแล้ว โกเกียรติบอกว่า ความต้องการในด้านต้นพันธุ์ก็มีเป็นจำนวนมาก ซึ่งตอนนี้มีหลายคนที่เข้ามาเยี่ยมและมีความสนใจ ต้องการซื้อกิ่งพันธุ์ผักพื้นบ้านต่าง ๆ เยอะมาก แต่ติดว่ายังไม่มีเวลาที่จะทำการขยายพันธุ์ขาย อย่างตอนนี้ที่สวนแห่งนี้ไดปลูกมันปูไว้เป็นจำนวนมาก ซึ่งนอกจากเก็บยอดขายแล้ว ยังวางเป้าหมายที่จะทำกิ่งพันธุ์ขายด้วยในอนาคต
“สิ่งหนึ่งที่ผมได้มาจากการทำตรงนี้คือ ทุกคนไม่ว่าจะมีพื้นที่มากหรือพื้นที่น้อย สามารถสร้างรายได้จากพืชเกษตรได้หมด อย่างคนที่มีพื้นที่น้อยๆ จะใช้วิธีการปลูกแบบผมก็ได้ เน้นการปลูกผักสวนครัว ผักกินยอดที่ตลาดต้องการ ค่อยๆทำไปครับ รับรองความสำเร็จต้องมาแน่นอน” โกเกียรติ กล่าวทิ้งท้าย.
>>LIVE สวนผักพื้นบ้าน สมเกียรติ พงศาปาน https://www.facebook.com/kasetkaoklai/videos/2057971191188245/
