เกษตรกรแปลงใหญ่ข้าวอินทรีย์ ยโสธร แหล่งผลิตข้าวหอมมะลิอินทรีย์ ข้าวหอมมะลิแดงอินทรีย์ ข้าวไรซ์เบอร์รี่อินทรีย์ ภายใต้ “ตราสินค้า ยายคำ ออร์แกนิค” เชื่อมโยงเครือข่าย จำหน่ายทั่วประเทศ วางแผนการตลาดตกลงซื้อขายล่วงหน้ากับคู่ค้า เพิ่มช่องทางการขายผ่านระบบ e-commerce
นางลัดดา พันธ์ศรี ประธานแปลงใหญ่ข้าวอินทรีย์วิสาหกิจชุมชนผลิตข้าอินทรีย์ และปุ๋ยอินทรีย์ ต.ดงมะไฟ อ.ทรายมูล จ.ยโสธร เปิดเผยว่า ก่อนจะมารวมกลุ่มเป็นแปลงใหญ่ข้าวอินทรีย์ เกษตรกรทำนาแล้วขาดทุนทุกปี เพราะต้องอาศัยปัจจัยภายนอก ทำให้มีต้นทุนสูง จึงมีแนวคิดปรับเปลี่ยนวิธีการทำนา โดยชวนให้สมาชิกในหมู่บ้านหันมาสนใจเรื่องของเกษตรอินทรีย์ ที่มุ่งเน้นการเพิ่มมูลค่าของผลผลิต คำนึงถึงสิ่งแวดล้อมและสุขภาพของผู้ผลิต เริ่มต้นที่การปรับปรุงดิน เพราะหัวใจหลักของการทำเกษตร คือเรื่องการปรับปรุงดิน หากเราปรับปรุงดินได้แล้ว ในระยะยาว 5-10 ปี ผลผลิตก็จะเพิ่มขึ้น ต้นทุนการผลผลิตก็จะลดลง การทำอาชีพของเราก็จะยังยืน มั่งคง
จากนั้น ในปี 2560 ทางกลุ่มได้สมัครเข้าสู่ระบบเกษตรแบบแปลงใหญ่ เริ่มต้นจากสมาชิก 100 คน พื้นที่ 1,140 ไร่ ต่อมามีสมัครเข้ามาเพิ่ม 80 ราย รวมเป็น 180 ราย พื้นที่ 2,300 ไร่ โดยกรมส่งเสริมการเกษตรเข้ามาให้การสนับสนุนในด้านองค์ความรู้ และนำสมาชิกไปดูงานกลุ่มต่าง ๆ ที่เข้าประสบความสำเร็จทางด้านการบริหารการจัดการ และด้านการตลาดแล้วเพื่อนำมาปรับใช้ตามความเหมาะสม โดยทางกลุ่มจะส่งเสริมให้สมาชิกทำมาตรฐานระบบอินทรีย์ 2 ด้านคือ มาตรฐานออร์แกนิคไทยแลนด์ และมาตรฐานเกษตรอินทรีย์ IFOAM เพราะเป้าหมายของกลุ่มคือตลาดต่างประเทศ หากทำเกษตรอินทรีย์แล้วไม่มีการรับรองมาตรฐานสากล จะทำให้ตลาดไปยาก ทางกลุ่มจึงมุ่งเน้นให้สมาชิกทำเกษตรอินทรีย์และผ่านมาตรฐานสากลให้ได้ด้วย
สำหรับการจัดการบริหารของกลุ่ม อันดับแรกคือการเปิดรับสมัครสมาชิก จะต้องทำแบบทดสอบก่อนว่า มีความสนใจเข้าร่วมโครงการแปลงใหญ่ข้าวอินทรีย์เพราะอะไร มีความรู้เรื่องเกษตรอินทรีย์มากน้อยแค่ไหน ซึ่งหากไม่มีความรู้เลย แต่มีความสนใจจริง ก็จะอบรมให้ความรู้สมาชิกและประเมิลผลแปลงเบื้องต้นของสมาชิก โดยมีคณะกรรมการส่งเสริมควบคุมระบบภายในของกลุ่ม และคณะกรรมการส่งเสริมเกษตรอินทรีย์ของกลุ่ม ทำหน้าที่ให้ความรู้ และประเมินผล โดยปัจจุบัน กลุ่มได้พัฒนาต่อยอดงานวิจัยด้วยการตัดใบข้าวเพิ่มผลผลิต สร้างเครือข่ายวิถีข้าวอินทรีย์ 10 กลุ่ม มีการสร้างมูลค่าเพิ่มสินค้าอินทรีย์ ได้แก่ ข้าวเปลือกอินทรีย์ แปรรูปข้าวอินทรีย์สร้างแบรนด์ “ยายคำออร์แกนิค” ปลูกพืชอินทรีย์อื่นๆ เช่น แตงโม ถั่วเขียว พืชผักพื้นบ้าน หอมแดง เป็นต้น มีการตกลงซื้อขายล่วงหน้ากับคู่ค้า เพิ่มช่องทางการขายผ่านระบบ e-commerce ส่วนในด้านการผลิต สามารถลดต้นทุนการผลิตร้อยละ 20.23 จาก 3,410 บาท/ไร่ เป็น 2,720 บาท/ไร่ เพิ่มผลผลิตร้อยละ 20 จาก 350 กก./ไร่ เป็น 420 กิโลกรัม/ไร่ สมาชิกมีรายได้เพิ่มขึ้น ดังนี้ ข้าวเปลือกอินทรีย์เพิ่มขึ้น 1,260 บาท/ไร่ ข้าวอินทรีย์แปรรูปเพิ่มขึ้น 1,575 บาท/ไร่
“ก่อนที่เรายังไม่ได้เข้าระบบเกษตรแปลงใหญ่ มีปัญหาเรื่องต้นทุนการผลิตที่สูงและมีปัญหาด้านการตลาดมาก แต่หลังจากเข้าสู่ระบบเกษตรแปลงใหญ่ นอกจากได้รับองค์ความรู้ที่ช่วยให้ต้นทุนการผลิตลดลงแล้ว ยังได้รู้จัดการเชื่อมโยงเครือข่ายของแปลงใหญ่ และ ศพก.อื่นๆ ได้รู้จักผู้ประกอบการมากขึ้น เมื่อจำหน่ายผลผลิตภายใต้แบรนด์สินค้าแปลงใหญ่ ก็จำหน่ายง่ายและได้ราคาดี การทำเกษตรแบบแปลงใหญ่ช่วยให้เกษตรกรมีการบริหารจัดการอาชีพของตัวเองได้เป็นระบบ” นางลัดดา กล่าว
