กรมส่งเสริมการเกษตร ร่วมสนอง พระราชดำริสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี สืบสานโครงการเกษตรเพื่ออาหารกลางวัน มุ่งแก้ปัญหาการขาดแคลนอาหารกลางวันของเด็กและเยาวชนในโรงเรียนที่อยู่ในพื้นที่ห่างไกล โดยจัดสร้างอาคาร “เกษตรสิริสุข” น้อมเกล้าน้อมกระหม่อมถวายที่โรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดนบ้านย่านซื่อ อำเภอกุยบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ เพื่อให้เด็กนักเรียนได้รับประทานอาหารที่ปลอดภัยถูกหลักโภชนาการ และยังสามารถถ่ายทอดความรู้การทำการเกษตรสู่นักเรียนและชุมชน
นายเข้มแข็ง ยุติธรรมดำรง อธิบดีกรมส่งเสริมการเกษตร เผยว่า กรมส่งเสริมการเกษตรได้สร้างอาคาร “เกษตรสิริสุข” ในวาระครบรอบ 50 ปี กรมส่งเสริมการเกษตร วันที่ 21 ตุลาคม 2561 ในโรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดน จำนวน 5 แห่ง เพื่อน้อมเกล้าน้อมกระหม่อมถวาย สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เพื่อใช้ในการจัดการผลผลิตทางการเกษตรและการแปรรูปถนอมอาหาร โดยทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมพระราชทานชื่ออาคารโรงเรียนแต่ละแห่งว่า “เกษตรสิริสุข” หมายถึง สถานที่แห่งความสุขและความเป็นมงคลด้านการเกษตร พร้อมทั้งพระราชทานพระราชานุญาตให้เชิญอักษรพระนามาภิไธย “สธ” ประดับที่ป้ายชื่ออาคาร และทรงรับเชิญเสด็จพระราชดำเนินไปทรงเปิดอาคาร “เกษตรสิริสุข” ดังนี้ 1)โรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดนบ้านทุ่งสบายใจ อำเภอสะเดา จังหวัดสงขลา เมื่อวันที่ 28 กันยายน 2561 2)โรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดนการบินไทย อำเภอคลองหาด จังหวัดสระแก้ว เมื่อวันที่ 9 มกราคม 2562 3) โรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดนบ้านย่านซื่อ อำเภอกุยบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ วันที่ 16 มกราคม 2563 4) โรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดนบำรุงที่ 112 อำเภอแม่ฟ้าหลวง จังหวัดเชียงราย ช่วงวันที่ 24 – 28 กุมภาพันธ์ 2563 และ 5)โรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดนบ้านหนองดู่ อำเภอโพนสวรรค์ จังหวัดนครพนม ในปี 2564 (ยังไม่ทรงกำหนดวัน)
โครงการเกษตรเพื่ออาหารกลางวัน เป็นโครงการหนึ่งที่พระองค์ทรงใช้แก้ปัญหาทางด้านโภชนาการของเด็กและเยาวชนที่อยู่พื้นที่ห่างไกล ซึ่งกรมส่งเสริมการเกษตรได้สืบสานพระราชดำริโครงการเกษตรเพื่ออาหารกลางวัน โดยดำเนินการส่งเสริมให้มีการผลิตพืชผักปลอดภัยได้มาตรฐานการผลิตสินค้าที่ดีในระดับ GMP ให้แก่เจ้าหน้าที่ส่งเสริมการเกษตร แม่บ้านเกษตรกร และเด็กนักเรียนในโรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดน เพื่อให้ผู้ที่รับประทานพืชผักจากโครงการได้รับประทานอาหารที่ปรุงจากพืชผักที่ปลอดภัยและมีประโยชน์ รวมถึงนำผลิตภัณฑ์ทางการเกษตรบางส่วนแปรรูปเป็นสินค้าของชุมชนที่มีคุณภาพและปลอดภัยต่อผู้บริโภค ผ่านการวางแผนการผลิตพืช ซึ่งเจ้าหน้าที่ ครู ผู้ปกครอง และเด็กนักเรียน ได้ร่วมกันจัดทำเพื่อวางแผนปลูกพืชให้มีความเหมาะสมต่อฤดูกาลและสามารถทำเป็นมื้ออาหารกลางวันที่มีความหลากหลายและมีคุณค่าทางโภชนาการที่เหมาะสมต่อเด็กนักเรียนในโรงเรียน
สำหรับโรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดนบ้านย่านซื่อ ก่อตั้งเมื่อวันที่ 23 มิถุนายน 2524 ตั้งอยู่หมู่ที่ 9 ตำบลหาดขาม อำเภอกุยบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ พื้นที่ทั้งหมดของโรงเรียน จำนวน 25 ไร่ มีพื้นที่ทำการเกษตร จำนวน 7.2 ไร่ แยกเป็น ปลูกพืชผัก จำนวน 1 ไร่ 2 งาน (ผักกาดขาว ผักบุ้ง กวางตุ้ง คะน้า กะหล่ำปลี บล็อกโคลี่ ฟักทอง ฟักเขียว ถั่วพู กระเพรา โหระพา ผักหวาน ชะอม มะเขือเปราะ มะเขือเทศ พริก ตะไคร้) ปลูกไม้ผล จำนวน 4 ไร่ (มะปราง ขนุน มะละกอ กล้วยน้ำว้า กล้วยเล็บมือนาง กล้วยหอม ทุเรียน) นาข้าว จำนวน 2 ไร่ ปลูกพันธุ์ข้าวไรซ์เบอร์รี่ มีการเพาะเห็ด จำนวน 800 ก้อน ขุดบ่อดินสำหรับเลี้ยงปลาน้ำจืด (ปลานิล ปลาดุก) จำนวน 2 บ่อ สร้างบ่อซีเมนต์สำหรับเลี้ยงกบ และอนุบาลลูกปลาวัยอ่อน จำนวน 6 บ่อ โรงเลี้ยงไก่ไข่แบบเปิด จำนวน 1 โรง โรงเลี้ยงไก่พื้นเมืองแบบเปิด จำนวน 1 โรง ส่งเสริมการทำปุ๋ยหมักจากเศษใบไม้แห้ง จำนวน 1 บ่อ ส่งเสริมการทำน้ำหมักชีวภาพจากกล้วยและพืชผัก จำนวน 1 ถัง มีจำนวนนักเรียนทั้งหมด 97 คน แยกเป็นชาย 63 คน หญิง 34 คน จำนวนครูทั้งหมด 9 คน เป็นครู ตชด. 7 คน ครูอัตราจ้าง 2 คน
ผลการดำเนินงานโครงการเกษตรเพื่ออาหารกลางวัน
1. ผลการผลิตพืช
– ปลูกพืชผัก จำนวน 1 ไร่ 2 งาน ปริมาณผลผลิตที่ได้ 50 กิโลกรัม/สัปดาห์
– ปลูกไม้ผล จำนวน 4 ไร่ ปริมาณผลผลิตที่ได้ 50 กิโลกรัม/สัปดาห์
– นาข้าวพันธุ์ไรซ์เบอร์รี่ จำนวน 2 ไร่ ปริมาณผลผลิตที่ได้ 1,400 – 1,500 กิโลกรัม/สัปดาห์
2. ส่งเสริมการแปรรูปถนอมอาหาร (ในช่วงเดือนเม.ย. – ธ.ค. 2562) ได้นำผลผลิตภายในโรงเรียนมาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ ดังนี้
– มะพร้าวเกล็ดหิมะ 40 กล่อง
– ซาลาเปาข้าวไรซ์เบอร์รี่ 300 ชิ้น
– กล้วยตาก 20 กิโลกรัม
3. ส่งเสริมกิจกรรมยุวเกษตรกรในโรงเรียน ได้แก่
– การทำสารชีวภัณฑ์ในการกำจัดโรคและแมลง การเพาะเห็ดฟางในตะกร้า การขยายพันธุ์ ทุเรียน การแปรรูปข้าวไรซ์เบอร์รี่ การแปรรูปกล้วยน้ำว้า และการแปรรูปมะพร้าว
4. กิจกรรมที่ขยายผลสู่เกษตรกรในชุมชน ได้ดำเนินจัดทำโครงการโรงเรียนพัฒนาชุมชน ปัจจุบันมีสมาชิก 43 ราย กิจกรรมที่ได้ ขยายผลได้แก่ ปลูกไม้ผลทุเรียนพันธุ์หมอนทองและมะนาว การขยายพันธุ์ทุเรียน การทำสารชีวภัณฑ์ ในการกำจัดโรคและแมลง การทำเห็ดฟางในตะกร้า การแปรรูปข้าวไรซ์เบอร์รี่ และการแปรรูปมะพร้าว
การดำเนินงานก่อสร้างอาคาร “เกษตรสิริสุข” โรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดนบ้านย่านซื่อ ตำบลหาดขาม อำเภอกุยบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ขนาดพื้นที่ก่อสร้างอาคาร 150 ตารางเมตร ระยะเวลาดำเนินงาน เริ่มก่อสร้างเมื่อวันที่ 9 มิถุนายน 2561 แล้วเสร็จเมื่อวันที่ 16 พฤศจิกายน 2561 ผลการใช้ประโยชน์อาคารเกษตรสิริสุข (เริ่มทดลองกระบวนการผลิตตามระบบ GMP ครั้งแรกเดือน พฤศจิกายน 2561) โดยการรวบรวมและบรรจุผลผลิตจากแปลงเกษตรของโรงเรียน 6 ครั้ง จากชุมชน 5 ครั้ง ได้แก่ กล้วยน้ำว้า ผักบุ้ง ผักกาดขาว กวางตุ้ง คะน้า ถั่วฝักยาว พริก บวบ และมะเขือเปราะ รวมจำนวน 1,814.9 กิโลกรัม ฝึกปฏิบัติการแปรรูปผลผลิตการเกษตร จำนวน 5 ครั้ง ได้แก่ ซาลาเปา ข้าวไรซ์เบอร์รี่ กล้วยตาก และมะพร้าวหิมะ ทำการแปรรูปผลผลิตเกษตร จำนวน 6 ครั้ง ได้แก่ กล้วยตาก ไข่เค็ม และปลาส้ม
แผนการใช้ประโยชน์อาคารเกษตรสิริสุข
1. ผลผลิตจากแปลงเกษตรของโรงเรียน มีการเก็บเกี่ยวผลผลิต และนำเข้าสู่อาคารผ่านกระบวนการ ผลิตตามระบบ GMP ในทุกเช้าของวันเปิดเรียน ก่อนออกสู่ร้านค้าสหกรณ์ และโรงครัวประกอบอาหาร
2. สมาชิกโครงการโรงเรียนพัฒนาชุมชน ทดลองนำผลผลิตทางการเกษตรนำเข้าสู่อาคารผ่านกระบวนการผลิตตามระบบ GMP อาคารเกษตรสิริสุขนี้ นอกจากใช้เพื่อดำเนินโครงการเกษตรเพื่ออาหารกลางวันแล้ว ยังกลายเป็นหนึ่งในพื้นที่ที่แม่บ้านเกษตรกรและคนในชุมชนได้ใช้ประโยชน์ร่วมกันเพื่อเรียนรู้วิธีการแปรรูปผลผลิตทางการเกษตรในพื้นที่อย่างมีคุณภาพและได้มาตรฐาน GMP โดยมีเจ้าหน้าที่ส่งเสริมการเกษตรเป็นผู้ให้คำปรึกษาและถ่ายทอดความรู้สู่ชุมชนให้มีความเข้าใจ จนสามารถลงมือปฏิบัติได้จริงในชีวิตประจำวันและต่อยอดสู่ชุมชนต่อไปในอนาคต
