กรมส่งเสริมการเกษตร แนะนำเกษตรกรใช้ปุ๋ยอย่างมีประสิทธิภาพด้วยหลัก 4R ทำให้พืชเจริญเติบโตได้ดี ผลผลิตได้คุณภาพ ช่วยอนุรักษ์ดิน ลดต้นทุนการผลิต เพิ่มรายได้
นายเข้มแข็ง ยุติธรรมดำรง อธิบดีกรมส่งเสริมการเกษตร กล่าวว่า หลักการใช้ปุ๋ยอย่างมีประสิทธิภาพ หรือ 4R เป็นหลักการปฏิบัติสำหรับเกษตรกรที่จะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการให้ธาตุอาหารแก่พืช และลดต้นทุนการใช้ปุ๋ยได้เป็นอย่างดี ซึ่งอาจมีรายละเอียดแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับปัจจัยอื่น ๆ เช่น พืชที่ปลูก ลักษณะเฉพาะของพื้นที่ ความอุดมสมบูรณ์ของดิน ระบบการปลูกพืช เทคนิคการจัดการ และสภาพภูมิอากาศ
หลักการ 4R ประกอบด้วย หลักการที่หนึ่ง การใช้ปุ๋ย “ถูกชนิดหรือถูกสูตร (Right source)” คือการใส่ปุ๋ยตามชนิดและตามสูตรให้เหมาะสมกับความต้องการของพืช เกษตรกรควรคำนึงถึงชนิดของพืชที่ปลูก ระดับความอุดมสมบูรณ์ของดิน การเพิ่มธาตุอาหารที่พืชต้องการในดิน สามารถประเมินได้จากการตรวจวิเคราะห์ดิน และเป้าหมายการใช้ปุ๋ยของเกษตรกร
หลักการที่สอง การใช้ปุ๋ย “ถูกอัตรา (Right rate)” คือการใส่ปุ๋ยเพื่อเพิ่มเติมธาตุอาหารในดินให้เพียงพอต่อความต้องการของพืช หรือใส่ปริมาณที่เหมาะสมและสอดคล้องกับความอุดมสมบูรณ์ของดิน หากใส่ปริมาณน้อยเกินไป อาจไม่เพียงพอต่อการเจริญเติบโต และถ้าใส่มากเกินไปแทนที่จะเป็นประโยชน์กลับอาจเป็นพิษต่อพืช ทำให้ดินเสื่อมโทรม ส่งผลต่อการเจริญเติบโต ปริมาณและคุณภาพของผลผลิต รวมทั้งยังทำให้ต้นทุนการผลิตสูงขึ้นด้วย
หลักการที่สาม การใช้ปุ๋ย “ถูกเวลา (Right time)” คือให้ใส่ปุ๋ยในช่วงเวลาที่เหมาะสม ตามระยะการเจริญเติบโตของพืช ซึ่งมีความต้องการธาตุอาหารในแต่ละระยะ และในปริมาณที่แตกต่างกัน รวมถึงช่วงเวลาที่ใส่ปุ๋ยควรเป็นช่วงที่ดินมีความชื้น เช่น ตอนเช้าหรือหลังฝนตก จะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการใช้ปุ๋ย
หลักการที่สี่ การใช้ปุ๋ย “ถูกตำแหน่งหรือถูกวิธี (Right place)” เกษตรกรควรใส่ปุ๋ยบริเวณใกล้ราก ซึ่งเป็นบริเวณที่พืชสามารถดูดซับธาตุอาหารได้ดีที่สุด โดยการแบ่งใส่ปุ๋ยครั้งละน้อยแต่บ่อยครั้ง และการฝังกลบปุ๋ย ช่วยลดการสูญเสียธาตุอาหารจากปุ๋ยได้
“ข้อดีของการใช้ปุ๋ยตามหลัก 4 R จะเพิ่มความอุดมสมบูรณ์ของดินให้เหมาะสมต่อการเจริญเติบโตของพืชในแต่ละช่วงเวลา ทำให้พืชเจริญเติบโตสมบูรณ์แข็งแรง ได้ผลผลิตดีและมีคุณภาพ ลดการใส่ปุ๋ยเกินความจำเป็น ช่วยลดต้นทุนการผลิต และเกษตรกรมีรายได้เพิ่มขึ้นในที่สุด” อธิบดีกรมส่งเสริมการเกษตร กล่าว
