ศูนย์เข้าชุมชนทั่วประเทศ ถูกจัดตั้งขึ้นเพื่อเป็นแหล่งผลิตพันธุ์ข้าวคุณภาพดี และเป็นศูนย์กลางถ่ายทอดเทคโนโลยีด้านการผลิตข้าวให้กับชุมชน เพื่อบรรเทาปัญหาการขาดแคลนเมล็ดพันธุ์ดีและช่วยให้ชาวนาที่เป็นสมาชิกแปลงใหญ่มีทางเลือกในการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวจำหน่ายมากกว่าที่จะผลิตข้าวส่งโรงสีเพียงอย่างเดียว เพื่อเพิ่มมูลค่าสินค้า และเพิ่มรายได้ให้กับครอบครัวเกษตรกร
ศูนย์ข้าวชุมชนบ้านสวนแตง จังหวัดสุพรรณบุรี ถือเป็นอีกหนึ่งศูนย์ข้าวชุมชนต้นแบบในด้านการรวมกลุ่มและผลิตข้าวพันธุ์ดีมีคุณภาพออกจำหน่ายให้กับคนในชุมชนและเกษตรกรทั่วไป โดยมีนายพิชิต เกียรติสมพร นั่งเป็นประธานศูนย์ฯ ปัจจุบันมีสมาชิก 21 ราย พื้นที่ปลูกประมาณ 600 ไร่ เน้นผลิตเมล็ดข้าวพันธุ์ดี ได้แก่พันธุ์ข้าวกข 41 ปทุมธานี 1 และกข 43 ซึ่งกรมการข้าว และสถาบันวิทยาศาสตร์ข้าวแห่งชาติสุพรรณบุรี นำเมล็ดพันธุ์มาให้ นอกจากนี้กรมการข้าว ยังจัดส่งเจ้าหน้าที่มาให้องค์ความรู้ และสนับสนุนด้านเทคโนโลยีสมัยใหม่
ประธานศูนย์ข้าวชุมชนบ้านสวนแตง กล่าวว่า ทุกศูนย์ข้าวชุมชนทั่วประเทศ จะต้องมีพื้นที่ปลูกข้าวพันธุ์ดีไม่น้อยกว่า 200 ไร่ เพื่อให้มีพันธุ์ข้าวเพียงพอในแต่ละชุมชน สำหรับศูนย์ข้าวชุมชนบ้านสวนแตง สามารถผลิตพันธุ์ข้าวดีมีคุณภาพในสัดส่วนพื้นที่ 300 ไร่ ได้จำนวน 250 ตัน โดยเมล็ดพันธุ์ข้าวที่ได้จะจำหน่ายให้กับเกษตรกรสมาชิกก่อนอันดับแรก จากนั้นจะจำหน่ายให้กับเกษตรกรกลุ่มอื่น
“ประโยชน์ของการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวดี ที่เห็นได้ชัดคือเกษตรกรสมาชิกสามารถจำหน่ายข้าวพันธุ์ได้ราคาที่สูงกว่าการจำหน่ายข้าวเปลือกให้โรงสี ถึงตันละ 1,000 บาท ยังไม่รวมมูลค่าเพิ่มที่เกิดจากการนำไปแปรรูปอีก ดังนั้นนอกจากราคาที่ได้เพิ่มขึ้นจากการขายเมล็ดพันธุ์ข้าวดีแล้ว ยังมีผลผลิตต่อไร่เพิ่มขึ้นอีก เพราะทางศูนย์ฯจะเน้นให้เกษตรกรสมาชิกเตรียมแปลงปลูกให้ดีก่อน โดยแปลงปลูกต้องมีธาตุอาหารที่เพียงพอต่อการเจริญเติบโตของต้นข้าว เพราะปัจจัยสำคัญที่ทำให้ได้ข้าวมากหรือน้อยคือการเตรียมแปลงปลูกให้พร้อมก่อนลงมือปลูกข้าวนั่นเอง”
นอกจากนี้ยังเน้นให้เกษตรกรสมาชิก ได้สำรวจแปลงข้าวอยู่เสมอ เพื่อให้เห็นถึงการเจริญเติบโต และรีบกำจัดศัตรูข้าว ป้องกันการระบาดไปยังแปลงปลูกอื่น ๆ โดยหากพบมีศัตรูข้าวก็ให้เร่งกำจัด แต่หากมีศัตรูข้าวที่สามารถกำจัดได้โดยธรรมชาติ ก็ให้ระบบนิเวศน์ทำหน้าที่ โดยหลีกเลี่ยงการใช้สารเคมี เพื่อให้ได้พันธุ์ข้าว และข้าวเปลือกที่จะจำหน่ายมีคุณภาพจริง ๆ
ประธานศูนย์ข้าวชุมชนบ้านสวนแตง กล่าวทิ้งท้ายว่า การทำเกษตรทุกชนิด สำคัญที่สุดคือการเตรียมแปลงปลูก พื้นที่ปลูกต้องมีธาตุอาหารเพียงพอต่อพืชนั้นๆ โดยเฉพาะการปลูกข้าวที่ต้องการธาตุอาหารสูง ดังนั้นสมาชิกทุกคนของศูนย์ฯจะไม่มีการเผาตอซังข้าว แต่จะใช้วิธีไถกลบ เพื่อให้ตอซังข้าวกลายเป็นปุ๋ยหล่อเลี้ยงต้นข้าวต่อไป
