ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวกำแพงเพชร จังหวัดกำแพงเพชร นอกจากเป็นศูนย์ที่ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดี แจกจ่ายแก่เกษตรกรในพื้นที่แล้ว ศูนย์ยังทำหน้าที่ถ่ายทอดวิทยาการเมล็ดพันธุ์ข้าวและภารกิจอื่นๆ ที่ได้รับมอบหมายให้ปฏิบัติ ตามนโยบายของภาครัฐ เช่น โครงการของกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ โครงการสำคัญของกรมการข้าว โครงการพระราชดำริ โครงการหลวง เป็นต้น มีจุดมุ่งหมาย เพื่อที่จะสร้างความมั่นคงให้กับอาชีพชาวนา
นายสันติ ไชยา ผู้อำนวยการศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวกำแพงเพชร กล่าวว่า ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวกำแพงเพชร ได้รับมอบหมายจากนาย ณัฏฐกิตติ์ ของทิพย์ อธิบดีกรมการข้าว ให้ดำเนินงานตามนโยบายที่จะส่งเสริมให้เกษตรกรได้ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวพันธุ์ดี เมล็ดข้าวคุณภาพ ในเขตจังหวัดกำแพงเพชร และ จังหวัดตาก โดยในส่วนนโยบายที่สำคัญของอธิบดีกรมการข้าว ได้แก่ โครงการส่งเสริมเกษตรกรในเขตพื้นที่โครงการหลวง กับโครงการพระราชดำริ อีกโครงการหนึ่งก็เป็นการส่งเสริมการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าว ในเขตพื้นที่ศูนย์ข้าวชุมชน เพื่อทำการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดี ไว้ใช้ในแปลงนาของเกษตรกรเอง ส่วนอีกหนึ่งโครงการก็เป็นการส่งเสริมการเกษตรแบบแปลงใหญ่ เพื่อให้เกษตรกรเกิดการรวมกลุ่มกันผลิตข้าวคุณภาพดี ให้มีปริมาณผลผลิตมากพอที่จะสามารถต่อรองในตลาดได้ ทั้งยังจะเป็นการสร้างความเข้มแข็งให้กับกลุ่มเกษตรกร ในการร่วมกันผลิตข้าวคุณภาพในโอกาสต่อไป และท้ายที่สุด ยังจะเป็นการยกระดับสินค้าเกษตรด้านข้าว ให้มีมาตรฐานที่สูงขึ้น
สำหรับการยกระดับสินค้าเกษตร ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวกำแพงเพชรเรา ได้มอบหมาย ให้เจ้าหน้าที่ที่รับผิดชอบ เข้าไปตรวจสอบคุณภาพเมล็ดพันธุ์ที่มีจำหน่ายตามร้านค้าต่าง ๆ ในเขตจังหวัดกำแพงเพชร และจังหวัดตาก ซึ่งส่งผลให้ร้านค้าตระหนักถึงบทบาทหน้าที่ ในการจำหน่ายเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดีให้กับเกษตรกร ที่จะมาซื้อเมล็ดพันธุ์ พร้อมกันนั้นทางศูนย์ ฯ ได้ส่งเสริมให้เกษตรกรสร้างมูลค่าข้าว ที่เกษตรกรเพาะปลูกในจังหวัดกำแพงเพชร และจังหวัดตากให้มีคุณค่า ด้านผลิตภัณฑ์จากข้าวให้สูงขึ้น
นอกจากนี้ยังมีโครงการที่อธิบดีกรมการข้าวมอบหมาย ในการที่จะให้พ่อแม่พี่น้องเกษตรกรได้ใช้เมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดี คือโครงการส่งเสริมการเปลี่ยนพันธุ์ข้าวในปี 2566 ทางศูนย์ข้าวกำแพงเพชร ได้ทำการส่งเสริมการเปลี่ยนเมล็ดพันธุ์ข้าวในพื้นที่จังหวัดกำแพงเพชร และ จังหวัดตาก ในปริมาณทั้งหมด 2033 ตัน มีกลุ่มเกษตรกรที่เข้าร่วมการส่งเสริมเปลี่ยนเมล็ดพันธุ์ข้าวของกรมการข้าว ในสองจังหวัด อยู่ 187 กลุ่ม พื้นที่ 138,266 ไร่
นายสันติ ยังได้กล่าวถึง โครงการส่งเสริมการดำเนินงานอันเนื่องมาจากพระราชดำริและโครงการหลวง ซึ่งได้รับมอบหมายจากกรมการข้าว ว่าประกอบด้วย
1 โครงการสถานีพัฒนาการเกษตรที่สูง ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ บ้านป่าคา
2 โครงการจัดตั้งหมู่บ้านยามชายแดน อันเนื่องมาจากพระราชดำริ บ้านมะโอโคะ
3 โครงการพัฒนาหมู่บ้านถ้ำเสือตามพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
4 โครงการธนาคารเมล็ดพันธุ์ข้าวชุมชนในพื้นที่จังหวัดตาก
5 โครงการคลินิกเกษตรเคลื่อนที่ในพระราชานุเคราะห์ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร
6 โครงการพัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวงคลองลาน
7 โครงการพัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวงเลอตอ
8 โครงการพัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวงแม่สอง
โดย นายสาด ทุกทิวา นักวิชาการส่งเสริมการเกษตรปฏิบัติการที่รับผิดชอบ ได้กล่าวต่อว่า สำหรับโครงการพระราชดำริ หรือ โครงการหลวง ที่ ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวกำแพงเพชร ดูแล จะอยู่ในจังหวัดกำแพงเพชร และ จังหวัดตาก ในส่วนจังหวัดกำแพงเพชร ที่ดูแลคือบ้านป่าคา ลักษณะพื้นที่เป็นพื้นที่สูง ราษฎรที่อาศัยอยู่จะเป็นชนเผ่า ปะกากะญอ และชนเผ่าม้ง ส่วนอีกหนึ่งพื้นที่ก็คือโครงการพัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวงคลองลาน ซึ่งทั้งสองพื้นที่ที่เข้าไปส่งเสริมพัฒนานั้นให้ เพื่อให้ราษฎรในพื้นที่สูง มีข้าวบริโภคอย่างเพียงพอ ขณะเดียวกันก็ได้มีการพัฒนาสายพันธุ์ข้าวพื้นถิ่นให้มีความต้านทานโรคและแมลง มีผลผลิตที่สูงขึ้น ซึ่งแต่เดิมชาวบ้านจะปลูกและเก็บพันธุ์ไว้ ส่วนใหญ่ จะเป็นพันธุ์พื้นเมืองเก็บไว้เป็นระยะเวลานาน เป็น 10 ปี ส่งผลให้พันธุ์ข้าวมีการปลอมปน และทำให้ข้าวอ่อนแอต่อโรคและแมลง ผลผลิตก็จะลดน้อยลงไป ทางศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวกำแพงเพชร จึงมีนโยบายในการพัฒนาพันธุ์ข้าวและหาพันธุ์ข้าวใหม่ ๆ ที่เหมาะสมกับสภาพพื้นที่ ในแต่ละพื้นที่ ให้มีความต้านทานโรคแมลง และให้ผลผลิตที่สูงขึ้น
“ตอนนี้เราพยายามนำพันธุ์ข้าวที่ มีความต้านทาน อย่างเช่น ในส่วนของโครงการพระราชดำริบ้านป่าคาที่จังหวัดกำแพงเพชรเอง เราจะได้นำพันธุ์ข้าว พันธุ์กข 21 เอาเข้าไปส่งเสริมในการปลูก ซึ่งเมื่อก่อนเกษตรกรเคยปลูกข้าว ที่มีผลผลิตประมาณ 300-500 โดยเฉลี่ยประมาณ 300 กิโลกรัมต่อไร่ ก็จะได้ผลผลิตที่มากขึ้น ก็คือได้ผลผลิต 600-700 กกต่อไร่ จากพื้นที่สูง ถือว่าเป็นสถิติ ส่วนใหญ่เป็นเกษตรกรที่ปลูกข้าวเอาไว้บริโภค ไม่ได้เอาไว้จำหน่าย” นายสาด กล่าว สำหรับพื้นที่ในจังหวัดตาก ซึ่งเป็นพื้นที่สูงเช่นกัน ทางศูนย์ ฯ จะเน้นหนักเข้าไปพัฒนาสายพันธุ์ข้าวเพื่อให้มีผลผลิตสูงขึ้น
ทั้งหมดคือ บทบาทของศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวกำแพงเพชร ที่ได้ปฏิบัติงานในพื้นที่รับผิดชอบจังหวัดกำแพงเพชรและจังหวัดตากซึ่งมุ่งมั่นส่งเสริมให้เกษตรกรในพื้นที่โครงการได้รับความรู้ ความเข้าใจ และสามารถนำไปปรับใช้ให้เหมาะสมกับพื้นที่ โดยการพัฒนาการผลิตเมล็ดพันธุ์ให้ได้คุณภาพ ได้มาตรฐานเป็นที่พึงพอใจกับเกษตรกร และสามารถเรียนรู้ร่วมกัน เพื่อให้ผลการดำเนินงานมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล ตลอดจนร่วมกันพิจารณากำหนดเแนวทางการแก้ไขและพัฒนาในโอกาสต่อไป
